Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu to jedyne w Polsce, a według niektórych etnomuzykologów pierwsze w świecie samodzielne muzeum poświęcone ludowym instrumentom muzycznym. Powołane zostało w 1968 roku jako oddział Muzeum Świętokrzyskiego w Kielcach, zaś otwarte dla zwiedzających 19 maja 1975 roku, rok później muzeum zostało usamodzielnione. Pierwsze lata działalności instytucji wypełniały prace organizacyjne. Pozyskiwano instrumenty muzyczne do kolekcji, naukowy nadzór nad badaniami terenowymi pełnili etnomuzykolodzy, pracownicy Instytutów Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie i Poznaniu Jadwiga Sobieska i prof. Jan Stęszewski.
Nieustannie poszerzając kolekcję eksponatów, muzeum kupuje instrumenty od znanych ludowych muzyków oraz ich potomków, pozyskuje kolekcje znanych badaczy muzyki tradycyjnej (m.in. Jadwigi i Mariana Sobieskich, Jarosława Lisakowskiego). Cyklicznym przedsięwzięciem organizowanym przez szydłowieckie muzeum od 1985 roku, dzięki któremu zbiory wzbogacają się o kolejne instrumenty i poszerza się bazę danych o ich budowniczych, jest Ogólnopolski Konkurs na Budowę Ludowych Instrumentów Muzycznych, na który zgłoszenia przysyłają wytwórcy z całej Polski. Kolekcja eksponatów szydłowieckiego muzeum liczy ponad 2300 muzealiów.
W 2018 roku otwarta została nowa, administracyjno-edukacyjna siedziba Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu, w której znajdują się m.in.: pracownie merytoryczne, pomieszczenia administracyjno-biurowe, sala konferencyjno-edukacyjna, sale edukacyjne, biblioteka/pracownia dokumentacji etnomuzykologicznej, magazyny zbiorów.
Ludowe instrumentarium ziem górskich w kolekcji Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu to instrumenty z historią, za którymi stoją znani i cenieni wytwórcy, m.in. August Piecha z Pewli Wielkiej, Stanisław Graca (1928– ) z Poronina, Józef Zbozień (1879–1954) z Nowego Sącza, Eugeniusz Sieczka z Zakopanego, Tomasza Skupień (1955–2005) z Zakopanego, Feliks Jankowski (1926–1994) z Żywca i Antoni Krężelok (1930–2001) z Koniakowa. To też instrumenty, które są bardzo różnorodne – od prostych, wręcz prymitywnych piszczałek bezotworowych, przez kilkumetrowe trombity i czterogłosowe, niezwykle skomplikowane dudy, po ciche i dłubane złóbcoki. Instrumenty pięknie zdobione, ukazujące lokalną tożsamość kulturową i przede wszystkim – góralskiego ducha.
